تحلیل ساختار سهلایهای مضامین در طراحی برنامه درسی اکوتوریسم با رویکرد سواد زیستمحیطی در آموزش عالی
کلمات کلیدی:
تحلیل مضمون, سواد زیست محیطی, طراحی برنامه درسی, اکوتوریسم, آموزش محیط زیستچکیده
هدف پژوهش، طراحی و تحلیل ساختار سهلایهای مضامین (فراگیر، سازماندهنده و پایه) در برنامه درسی اکوتوریسم با تأکید بر ارتقای سواد زیستمحیطی در آموزش عالی بود. این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی است که در دو مرحله کیفی و کمی اجرا شد. در بخش کیفی، دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته با ۱۸ نفر از متخصصان و اعضای هیأت علمی حوزههای اکوتوریسم، گردشگری و برنامهریزی درسی گردآوری و با روش تحلیل مضمون شبکهای تحلیل شد. در بخش کمی، دادههای حاصل از پرسشنامه طراحیشده در میان ۳۸۴ نفر از متخصصان، فارغالتحصیلان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی تحلیل گردید و مدلیابی معادلات ساختاری با نرمافزارهای SPSS و SmartPLS انجام شد. نتایج بخش کیفی پنج مضمون فراگیر را نشان داد که شامل چشمانداز یادگیری، پیکره دانش اکوتوریسم، راهبردهای یاددهی–یادگیری، سنجش و پایش یادگیری، و صلاحیتها و مهارتهای زیستمحیطی بودند. در تحلیل عاملی تأییدی، ۲۰ مضمون سازماندهنده و ۷۶ مضمون پایه تأیید شدند. شاخصهای برازش مدل از جمله NFI=0.968، GOF=0.557، و SRMR=0.002، بیانگر برازش مناسب ساختار سهلایهای مضامین بودند. این ساختار نشان داد که تمامی مؤلفهها دارای همبستگی مثبت و معنادار با برنامه درسی اکوتوریسم مبتنی بر رویکرد سواد زیستمحیطی هستند. ساختار سهلایهای مضامین، چارچوبی منسجم برای طراحی برنامههای درسی اکوتوریسم در آموزش عالی فراهم میکند و با تکیه بر رویکرد سواد زیستمحیطی، میتواند موجب یادگیری عمیقتر، نگرش مسئولانهتر نسبت به طبیعت و ارتقای صلاحیتهای زیستمحیطی در دانشجویان شود. بهکارگیری این الگو در رشتههای میانرشتهای مشابه مانند مدیریت گردشگری و منابع طبیعی توصیه میشود.
دانلودها
مراجع
Amir, A. F., Ghapar, A. A., Jamal, S. A., & Ahmad, K. N. (2015). Sustainable tourism development: A study on community resilience for rural tourism in Malaysia. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 168, 116-122. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.10.217
Cobbinah, P. B. (2015). Contextualising the meaning of ecotourism. Tourism Management Perspectives, 16, 179-189. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2015.07.015
Hameed, B., & Khalid, A. (2018). Impact of Ecotourism in Ensuring the Sustainable Development of Tourism Industry in India. International Journal of Recent Research Aspects, 5(2), 46-50. https://www.ijrra.net/Vol5issue2/IJRRA-05-02-11.pdf
Jadgal, M. S., Bamri, A., Zareipour, M., Dadkhah, S., & Alizadeh Siuki, H. (2023). Investigation of Environmental Literacy: A Study of the Knowledge, Attitude, and Performance of Environmental Protection among Nursing Students in Chabahar City. Journal of Environmental Health Engineering, 11(1), 104-115. https://jehe.abzums.ac.ir/article-1-1010-en.html
Jomehpour, M., & Yaghoubi Faz, S. (2018). Site Selection of Tourism Recreation Areas in the Central Alborz Protected Area with a Sustainable Development Approach. Tourism Management Studies Quarterly, 13(42), 1-19. https://tms.atu.ac.ir/article_9012.html?lang=en
Liang, S. W., Fang, W. T., Yeh, S. C., Liu, S. Y., Tsai, H. M., Chou, J. Y., & Ng, E. (2018). A nationwide survey evaluating the environmental literacy of undergraduate students in Taiwan. Sustainability, 10(6), 1730. https://doi.org/10.3390/su10061730
Majidi Deh Sheikh, H., Safar Abadi, A., & Goli, A. (2017). Regional Planning of Tourism Attractions with an Emphasis on Ecotourism Potentials (Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province). Journal of Urban Research and Planning, 8(29), 61-82. https://jupm.marvdasht.iau.ir/article_2354.html?lang=en
Mirerahimi, M., Samadi, P., & Ahmadi, P. (2023). Commitment to Sustainable Development in the Higher Education Tourism Curriculum. Management and Planning in Educational Systems, 16(1), 1-14. https://mpes.sbu.ac.ir/article_102933.html
Mondino, E., & Beery, T. (2018). Ecotourism as a learning tool for sustainable development. The case of Monviso Transboundary Biosphere Reserve, Italy. Journal of ecotourism, 1-15. https://doi.org/10.1080/14724049.2018.1462371
Moswete, N., & Thapa, B. (2015). Factors that influence residents' support for community-based ecotourism development in Kgalagadi Transfrontier Park, Botswana. Journal of ecotourism, 12(2-3), 243-263. https://doi.org/10.1080/14724049.2015.1051537
Ramírez, F., & Santana, J. (2018). Key lessons learned by teaching ecotourism to undergraduate students. https://doi.org/10.1080/1533015X.2018.1454359
Ramírez, F., & Santana, J. (2019). Environmental Education and Ecotourism. Springer. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-01968-6
Shir-Mohammadi, Y., Yazdan Panah, E., Takloo, F., & Yaghubi Pourfard, A. (2024). The Effect of Tourists' Experiences on Environmental Education through the Resonance of Ecotourism Destination Branding. Environmental Education and Sustainable Development, 16(39), 45-62. https://ee.journals.pnu.ac.ir/article_10327.html
Song, Q. F., & Abukhalifeh, A. N. (2024). Applying Design Thinking in Ecotourism Curriculum Design: The Educational Design Ladder. Open Journal of Applied Sciences, 14, 1454-1463. https://doi.org/10.4236/ojapps.2024.146096
Surjanti, J., Soejoto, A., Seno, D. N., & Waspodo. (2020). Mangrove forest ecotourism: Participatory ecological learning and sustainability of students' behavior through self-efficacy and self-concept. Social Sciences & Humanities Open, 2(1), 100009. https://doi.org/10.1016/j.ssaho.2019.100009
Thapa, B. (2018). Ecotourism Education and Development in Kazakhstan. Journal of Hospitality & Tourism Education. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10963758.2018.1485499
Zareipour, M., & Asgari, E. (2023). Environmental Literacy Education for the Promotion of Environmental Protective Behaviors. Journal of Jiroft University of Medical Sciences, 10(1), 1165-1169. https://journal.jmu.ac.ir/browse.php?a_id=673&sid=1&slc_lang=en
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 زهره علیپور تربتی (نویسنده); محبوبه سلیمان پور عمران (نویسنده مسئول); بهرنگ اسماعیلی شاد (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
